Sığorta sirri

Sığorta münasibətlərinin peşəkar iştirakçılarının sığorta əməliyyatlarının həyata keçirilməsi prosesində əldə etdikləri, sığorta müqaviləsinin təfərrüatlarına dair, habelə sığorta müqaviləsinin aid olduğu müəyyən şəxslərlə bağlı qanunla nəzərdə tutulan, yayılmasına qanunla müəyyən edilmiş qaydada məhdudiyyət qoyulan məlumatlar.

Misal:

Şəxsin avtomobilinin sığortası müqaviləsində müəyyən edilmiş və bu avtomobilə görə nə qədər sığorta haqqı ödəməsi barədə məlumat sığorta sirrini təşkil edir. Bu məlumatı şəxsin qohumlarından hər hansı birinin və ya onun işgüzar münasibətdə olduğu biznes şərikinin sığorta şirkətindən öyrənmək istəməsi halında sığortaçının həmin məlumatı verməsi sığorta sirri haqqında qanunvericiliyin pozulması deməkdir və buna görə sığorta şirkəti və onun müvafiq əməkdaşı məsuliyyət daşıyır. Sığortaçı sığorta sirri hesab edilən bu məlumatı o zaman şəxsin qohumuna və ya biznes şərikinə verə bilər ki, şəxsin bu barədə müvafiq qaydada təsdiq edilmiş yazılı razılığı olsun. Həmin məlumatı hər hansı istintaq orqanı və ya məhkəmə öz icraatlarında olan işlə əlaqədar müvafiq qərar əsasında tələb edərsə, sığortaçı həmin qərarı əsas tutaraq şəxsin razılığı olmadan da onun ödədiyi sığorta haqqı barədə məlumatı verməlidir. Lakin məhkəmə və ya istintaq orqanı da sığorta sirri olan həmin məlumatı şəxsin yazılı razılığı olmadan yaymamalı və digər şəxslərə açıqlamamalıdır.

«Sığorta fəaliyyəti haqqında» Azərbaycan Respublikasının 2007-ci il 25 dekabr tarixli Qanunu,

maddə 6.1:Aşağıdakı məlumatlar sığorta sirri hesab edilir:

• sığortalının, sığorta olunanın və ya faydalanan şəxsin adı, ünvanı və digər şəxsi məlumatları;
• hər hansı sığorta müqaviləsinin sığorta məbləği və ya qaytarılan məbləğ;
• hər hansı sığorta müqaviləsi üzrə ödənilmiş, yaxud ödənilməmiş sığorta haqqı;
• hüquqi şəxs olan sığortalının, sığorta olunanın və ya faydalanan şəxsin kommersiya və ya biznes sirri;
• sığortalının, sığorta olunanın və ya faydalanan şəxsin şəxsi və ailə həyatı ilə bağlı, o cümlədən səhhətinə və əmlakına aid məlumatlar.

maddə 6.2:Sığorta bazarının peşəkar iştirakçıları peşəkar fəaliyyətləri nəticəsində əldə etdikləri sığorta sirri hesab edilən məlumatları qorumalı, həmin məlumatları aşağıdakı hallardan başqa digər şəxslərə açıqlamamalıdırlar:

• sığorta sirrinin aid olduğu şəxsin yazılı razılığı əsasında;
• təkrarsığorta və ya şərikli sığorta müqaviləsi bağlamaq məqsədilə təkrarsığorta və ya şərikli sığorta müqaviləsinin digər tərəfinə;
• səlahiyyətli orqanın qərarı əsasında ibtidai istintaq orqanının icraatında olan cinayət işləri üzrə həmin orqana;
• məhkəmənin qərarı əsasında onun icraatında olan işlər üzrə həmin məhkəməyə;
• sığorta sistemində tənzimləmə və nəzarət funksiyalarının yerinə yetirilməsi ilə bağlı məsələlər üzrə sığorta nəzarəti orqanının yazılı tələbi əsasında həmin orqana;
• sığorta risklərinin qiymətləndirilməsi, sığorta hadisəsinin araşdırılması və (və ya) zərərlərin tənzimlənməsi üçün lazım olan istənilən məsələlər üzrə sığorta sahəsində yardımçı fəaliyyət göstərən şəxslərə və sığorta qanunvericiliyinə uyğun olaraq, sığorta əməliyyatlarına cəlb olunmuş müstəqil ekspertlərə;
• icbari sığorta haqqında qanunvericiliyə müvafiq olaraq digər şəxslərə;
• fiziki şəxs sığortalı, sığorta olunan və ya faydalanan şəxs öldükdə aşağıdakı şəxslərə:

1. notariat qaydasında təsdiq edilmiş ərizələri əsasında vərəsələrə;
2. məhkəmənin qərarı əsasında icraatında ölmüş müvafiq şəxslə bağlı vərəsəlik işləri olan məhkəməyə;
3. şəxsin ölməsi haqqında şəhadətnamənin surəti əlavə olunmaqla müvafiq notariusun yazılı sorğusu əsasında ölmüş şəxslə bağlı vərəsəlik məsələlərinə baxan notariusa;
4. xarici ölkələrin konsulluq idarələrinin yazılı sorğusu əsasında icraatlarında ölmüş şəxslə bağlı vərəsəlik işləri olan həmin idarələrə.
5. “Cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizə haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununda nəzərdə tutulmuş hallarda maliyyə monitorinqi orqanına.

maddə 6.3.Sığorta sirrini qanuni yolla əldə edən bütün şəxslər onu yaymağa və digər şəxslərə açıqlamağa görə müvafiq qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada məsuliyyət daşıyırlar.

Səudiyyə Ərəbistanı Krallığının 2003-cü il 31 iyul tarixli “Korporativ Sığorta Şirkətlərinə nəzarət haqqında” Qanunu, maddə 12:

Bu Qanunun müddəalarının tətbiqi ilə əlaqəli hər hansı fəaliyyətin həyata keçirilməsi zamanı əldə edilən məlumatı yaymaq və ya bu məlumatdan hər hansı formada faydalanmaq hər bir kəsə qadağandır.

Qazaxıstan Respublikasının 2000-ci il 18 dekabr tarixli “Sığorta fəaliyyəti haqqında” Qanunu, maddə 44, bənd 3:

Yoxlama aparan şəxs sığorta (təkrarsığorta) təşkilatının, sığorta brokerinin fəaliyyətinin yoxlanılmasının gedişində əldə etdiyi, sığorta sirrini (_рус.–тайна страхования) və ya kommersiya sirrini təşkil edən məlumatların yayılmasına görə Qazaxıstan Respublikasının qanunlarında nəzərdə tutulmuş qaydada məsuliyyət daşıyır.

Bolqarıstan Respublikasının Sığorta Məcəlləsi - 2005-ci il,

maddə 93. Sığorta sirrinin qorunması (_eng.–safeguarding theinsurance secrecy):

(1)  Sığortaçı, idarəetmə və nəzarət orqanlarının üzvləri, auditorlar, həmçinin sığortaçıya işləyən digər şəxslər, o cümlədən 60-cı maddəyə (əməliyyatların icrasının sığortaçı tərəfindən üçüncü şəxslərə verilməsi)əsasən sığortaçının müqavilə bağladığı şəxslər öz funksiyalarının icrası ilə əlaqədar onlara məlum olan bütün və hər bir informasiyanın məxfiliyini qorumaq öhdəliyi daşıyırlar. Birinci cümlədə göstərilən şəxslər əldə edilmiş məlumatları özü şəxsi mənfəətləri üçün və ya digər şəxslərin xeyrinə, həmçinin funksiyalarının icrasından başqa məqsədlər üçün istifadə edə bilməzlər.

(2)  Birinci bənddə nəzərdə tutulan öhdəliklər sığorta və təkrarsığorta vasitəçilərinə, həmçinin onların işçilərinə də şamil edilir.

(3)  Sığortaçının bütün işçiləri və idarəetmə və nəzarət orqanlarının üzvləri vəzifəyə təyin olunarkən Sığorta Sirrinin Qorunması haqda Bəyannaməni imzalamalıdırlar.

maddə 94: Sığorta sirrinin açıqlanması (eng.– disclosure of insurance secrecy):

93-cü maddənin 1-ci bəndi üzrə məlumatların (Maliyyə Nəzarəti) Komissiya(/sına/)ya, Komissiyanın Sədr müavininə və Komissiyanın administrasiyasının səlahiyyətli şəxslərinə açıqlanması ilə yanaşı, yuxarıda göstərilən məlumatlar

• Məlumatın aid olduğu şəxsin aydın yazlı razılığı ilə;
• Qanunda nəzərdə tutulmuş prosedura əsasən məhkəmə, prokurorluq, istintaq və polis orqanlarına;
• Pulların yuyulmasına qarşı Tədbirlər haqqında Qanunda nəzərdə tutulmuş prosedura, qayda və şərtlərə əsasən Maliyyə Monitorinqi Agentliyinə;
• Təminat Fonduna və Bolqarıstan Avtonəqliyyat Sığortaçılarının Milli Bürosuna, onların bu Məcəlləyə əsasən fəaliyyətləri ilə əlaqədar;

Sığorta dələduzluğunun qarşısının alınmasına yönələn informasiya sistemlərinin hazırlanması məqsədləri üçün.