Duty Free: doğrudanmı oradan almaq daha sərfəlidir və ucuzdur?

Bir çoxları üçün hava limanındakı rüsumsuz mağazalar tətildən və ya başqa bir işgüzar səfərdən qayıdarkən ucuz alış-verişin məcburi ritualıdır. Amma bu qədər sərfəlidirmi? 

Duty free necə işləyir

Duty free – elə bir ticarət rejimidir ki, satın alınan mallar xaricə aparılmaq şərti ilə aksizlər, rüsumlar və vergilərin bir hissəsindən azaddır. İdeya ondan ibarətdir ki, turistin malın qiymətinə daxil olan bəzi milli vergi və rüsumları ödəməmək hüququ var. Ona görə də o, rüsumsuz, məsələn, aksiz markası, ƏDV və idxal rüsumları olmadan bir şüşə viski alıb, fərdi şəkildə başqa dövlətə gətirir. Əgər rüsumsuz həddi keçmirsə, gömrükdə o, bəyannamə doldurmur və əlavə heç nə ödəmir.

Əksər beynəlxalq hava limanlarında pasport və gömrük nəzarətindən sonra Duty Free mağazaları fəaliyyət göstərir. Gəlişdə rüsumsuz ödənişlər daha az yayılmışdır, lakin, məsələn, onlar Bakıdakı Heydər Əliyev Hava Limanında mövcuddur. Düzdür, yola düşən sərnişinlər üçün üçüncü mərtəbədəki böyük mağazadan daha az seçimi var, ancaq burada da normal məhsul çeşidləri mövcuddur.

Rüsumsuz malların hansı vergi və rüsumlardan azad olması mağazanın aid olduğu ölkənin qaydalarından asılıdır. Müxtəlif rüsumsuz mağazalarda qiymətlərin fərqli olmasının səbəblərindən biri də budur.

Müxtəlif ölkələrdə qiymət fərqi

Müxtəlif rüsumsuz mağazalarda eyni məhsulun qiymətləri hətta iki dəfə də fərqlənə bilər. Elə də ola bilər ki, Düti-fridəki şokolad çubuğunun qiyməti evinizin yanındakı mağazadakıdan ucuz olmasın. Bəs bu niyə baş verir?

Birincisi, satıcı bütün vergilərdən deyil, yalnız bir hissəsindən azaddır. Məsələn, sığorta haqları, mənfəət və əmlak vergiləri qalır. Malların qiymətinə nə qədər konkret vergi və rüsumların “bağlanması” ölkənin qaydalarından asılıdır.

Şengen ölkələrində, hava limanında düti-frilərdə bəzi malların fərqli qiymətləri var: Şengen zonasından kənarda uçanlar və daxili uçuşlar üçün.

İkincisi, malların dəyərinə işçilərin əmək haqqı, hava limanında yerin icarəsi, malların çatdırılması, rüsumsuz ticarət üçün lisenziya və digər xərclər daxildir.

Duty Free-də nəyi almağa dəyər, nəyi yox

Tərəddüd etmədən, Duty Free-də bəzi mallar alaraq məyus olmaq və əhvalınızı pozmaq riski var, daha sonra ən yaxın mağazada oxşar məhsulu daha ucuz görə bilərsiniz. Ancaq bəzi məhsullarda hələ də pula qənaət etmək mümkündür.

Diqqət yetirməyə dəyər:

Siqaret - Avropa ölkələrində Azərbaycandan qat-qat bahadır, ona görə də yüksək keyfiyyətli tütün məmulatlarını sevənlər əvvəlcədən Duty Free-dən yaxşı endirimlə ala bilər.

Alkoqol - Əksər Avropa ölkələrinin siyasəti alkoqola yüksək aksizlər nəzərdə tutur, ona görə də düti-fri mağazalarında 25-50% endirimlə alkoqol almaq daha sərfəlidir.

Kosmetika və parfümeriya - gözəllik yenilikləri çox vaxt Duty Free-yə adi ticarət mərkəzlərindən daha tez gəlir. Bundan əlavə, Duty Free səyahət dəsti formatında kosmetik məhsullar və ətirlər təklif edir ki, bu da çox sərfəlidir - onların dəyəri 20-30% aşağı olması ilə fərqlənir.

Zərgərlik -rüsumsuz mağazalar həmçinin zərgərlik məmulatlarının geniş seçimi ilə öyünür - ən son dəb aksesuarlarından tutmuş zərgərlik məmulatlarına qədər, hamısı adi mağaza və butiklərdən orta hesabla 15% ucuzdur.

Eyni zamanda, Duty Free-də suvenirlər almamalısınız. Tətilə getdiyiniz hava limanında və şəhərin özündə şirin əşyaların qiymətlərini müqayisə etsəniz, aydın olacaq ki, qiymət fərqi Duty Free-nin xeyrinə deyil. Ancaq yola düşməzdən əvvəl yaxşı əhval-ruhiyyədə olan, başı qarışan bir çox tətilçilər hələ də bu cür mağazalardan çoxlu suvenirlər alırlar.

Biz həmçinin rüsumsuz olaraq hər hansı bir malın böyük partiyasını topdan almağı məsləhət görmürük. Gəldikdən sonra gömrük icazə verilən həddi aşan mallar üçün rüsum ödəməyinizi tələb edəcək. Yeri gəlmişkən, gömrük komitəsinin rəsmi saytında bu qaydalarla tanış olmağı məsləhət görürük: https://customs.gov.az/az/ferdler-ucun/fiziki-sexsler-ucun-melumat

aviatravel.az