BMT-dən Azərbaycan və qlobal böyümə proqnozu
BMT Dünya İqtisadi Vəziyyət və Perspektivlər (WESP) 2025 hesabatını açıqlayıb. Hesabatda qlobal iqtisadi artımın 2025-ci ildə dəyişməyərək 2,8 faiz qalacağı, 2026-cı ildə isə 2,9 faiz olacağı gözlənilir.
Hesabatda qlobal iqtisadiyyatın bir sıra şoklara qarşı dayanıqlılıq nümayiş etdirdiyi vurğulanıb, lakin artımın zəif investisiyalar, durğun məhsuldarlıq artımı və yüksək borc səviyyələri ilə məhdudlaşdırıldığı və pandemiyadan əvvəlki 3,2 faizlik orta göstəricinin altında qaldığı vurğulanıb.
Hesabatda aşağı inflyasiyanın və bir çox iqtisadiyyatlarda davam edən monetar ekspansiyanın bu il qlobal iqtisadi fəaliyyətə cüzi dəstək verə biləcəyi qeyd edilib, lakin geosiyasi münaqişələrdən qaynaqlanan risklər, artan ticarət gərginliyi və dünyanın bir çox bölgələrində artan borclanma xərcləri səbəbindən dünyada qeyri-müəyyənliyin yüksək olaraq qaldığı qeyd edilib.
Hesabatda ABŞ-da 2024-cü ildə 2,8 faiz olacağı gözlənilən iqtisadi artımın bu il əmək bazarının yumşalması və istehlak xərclərinin azalması səbəbindən 1,9 faizə düşəcəyi, Avropa İttifaqında isə artımın 2025-ci ildə 1,3 faizə yüksələcəyi gözlənildiyi proqnozlaşdırılır.
Hesabatda bu il artımın Çində 4,8, Hindistanda 6,6, Fransada 0,8, Almaniyada 0,3, Böyük Britaniyada isə 1,2 faiz olacağı proqnozlaşdırılıb.
Faiz endirimlərinin davam edəcəyi gözlənilir
Hesabatda qeyd olunub ki, 2025-ci ildə qlobal ticarətin 3,2 faiz artacağı gözlənilir, lakin ticarət gərginliyi, proteksionist siyasətlər və geosiyasi qeyri-müəyyənliklər perspektiv üçün risklər yaradır.
Hesabatda 2024-cü ildə 4 faiz olan qlobal inflyasiyanın 2025-ci ildə 3,4 faizə enməsinin gözlənildiyi, inflyasiya təzyiqlərinin azalmağa davam etməsi ilə əsas mərkəzi bankların bu il faiz dərəcələrini daha da aşağı salmasının gözlənildiyi bildirilib.
Qlobal inflyasiyanın azalmasına baxmayaraq ərzaq inflyasiyasının yüksək olaraq qaldığı qeyd edilən hesabatda, inkişaf etməkdə olan ölkələrin demək olar ki, yarısında 2024-cü ildə ərzaq inflyasiyasının 5 faizdən yuxarı olacağı ifadə edilib.
Hesabatda deyilir ki, bu, ekstremal hava hadisələri, münaqişələr və iqtisadi qeyri-sabitlik ilə üzləşən aztəminatlı ölkələrdə ərzaq təhlükəsizliyini dərinləşdirir və xəbərdarlıq edilir ki, ərzaq inflyasiyası yavaş iqtisadi artımla birlikdə milyonlarla insanı daha da yoxsulluğa sürükləyə bilər.
“Qlobal artımı canlandırmaq və ya artan bərabərsizlikləri aradan qaldırmaq üçün tək kəmiyyət yumşaldılması kifayət etməyəcək” deyən hesabatda borc, bərabərsizlik və iqlim dəyişikliyi böhranlarını həll etmək üçün çoxtərəfli tədbirlər görülməsinə çağırış edilib: “Hökumətlər həddindən artıq məhdudlaşdırıcı maliyyə siyasətlərindən qaçmalı və bunun əvəzinə təmiz enerji, infrastruktur və sağlamlıq diqqət mərkəzində olmalıdır”.
Hesabatda Azərbaycan
WESP-ə görə, bu il Azərbaycanda ÜDM-in 2,8 faiz artacağı gözlənilir.
Nəşrin məlumatları göstərir ki,2024-cü ildən 2025-ci ilə qədər ÜDM-in orta illik artım tempi 2,7 faiz təşkil edəcək.