"Avronun dekabr qələbəsi" və ya tarixi ənənənin pozulması üçün HANSI RİSKLƏR VAR?
Noyabr ayında banklardan avro alışı artmışdı, burada avronun ucuzlaşması xüsusi rol oynayırdı. Dekabr ayının ilk günlərindən isə avronun yenidən bahalaşmasının şahidi oluruq. Ekspertlər hesab edir ki, dekabr tarixən avro üçün ilin ən güclü ayı olub və son 24 ildə Avrozonanın vahid valyutası ABŞ dollarına nisbətdə orta hesabla 1,6% dəyər qazanıb.
Tarixi məlumatlar göstərir ki, avro digər aylarla müqayisədə öz dövrünün 71% -ində məhz dekabr ayını müsbət zonada keçirib.
Bununla belə, 2024-cü ilin son ayına qədəm qoyarkən, ABŞ və Avropanın siyasi qeyri-sabirtiyi bu ənənəni poza bilər.
Dekabrda avro niyə qalxır?
Qlobal valyutalar arasında avro dekabrın qalibi kimi seçilir. Son yeddi il ərzində avro hər dekabrda möhkəmlənərək, dekabr qələbələri seriyasını genişləndirdi.
Avro üçün növbəti ən yaxşı ay apreldir ki, bu da orta hesabla cəmi 0,5% artım - dekabr ayının orta göstəricisinin üçdə birini təşkil edir. Bu mövsümi gücün çoxunun avrozondakı spesifik amillərlə daha az əlaqəsi var və daha çox ABŞ vergi qaydaları ilə bağlıdır.
Amerika korporasiyaları adətən ilin sonunda öz vergi öhdəliklərini idarə etmək üçün xaricə vəsait köçürməklə öz dollar ehtiyatlarını azaldırlar. Bu, dekabr ayında dollar tələbini azaldır, dolayısı ilə avro və digər əsas valyutaları qaldırır.
Bununla belə, ABŞ dollarının mövsümi yumşalması müvəqqəti bir hadisədir.
Orta hesabla, dolların gücünün valyuta ilə ölçülmüş ölçüsü olan ABŞ Dolları İndeksi dekabr ayında 0,91% azalır, lakin ABŞ korporasiyaları ilin sonuna vergi planlaşdırdıqdan sonra vəsaitləri repatriasiya etdiyi üçün yanvarda 0,88% yüksəlir.
2024-cü ilin dekabrında avronun mövsümi modeli üçün risklər
Avropa mətbuatı yazır ki, siyasi və iqtisadi risklər Atlantik okeanının hər iki tərəfinə ağır yükləndiyindən avro və digər valyutalar bu ilin dekabr ayı üçün adi güclərini saxlamaqda belə əhəmiyyətli çətinliklərlə üzləşə bilər.
2016-cı ildə Donald Trampın gözlənilməz seçki qələbəsi dekabrın mövsümi valyuta tendensiyalarını pozdu və avronun 0,67% ucuzlaşmasına səbəb oldu. Bənzər bir dinamika 2024-cü ildə baş verə bilər, çünki qəfil tarif elanları təhlükəsi yenidən gündəmə gəlir. Bu cür siyasət qeyri-müəyyənliyi ABŞ korporasiyalarını dollarları xaricə köçürməkdən çəkindirə bilər ki, bu da əvvəlki illərdə dolların "dekabr zəifləməsi"nin əsas səbəbidir.
Çətinliklərə əlavə olaraq, Avropada siyasi qeyri-sabitlik güclənir. Avrozonanın iki ən böyük iqtisadiyyatı olan Almaniya və Fransa 2025-ci il seçkiləri öncəsi daxili qeyri-müəyyənliklərlə mübarizə aparır. Almaniya parçalanmış siyasi mənzərə ilə mübarizə aparır, Fransa isə artan əmək tətilləri və sosial iğtişaşlarla üzləşir. Bu məsələlər investorların avro zonasına inamını azalda, vahid valyutaya tələbi sala bilər.
Geosiyasi gərginlik proqnozu daha da çətinləşdirir. Davam edən İsrail-Həmas münaqişəsi, uzun sürən Rusiya-Ukrayna müharibəsi və Çinin kövrək iqtisadi bərpası ilə bağlı narahatlıqlar, çox güman ki, dekabr ayında tipik mövsümi zəifliyini məhdudlaşdıran ABŞ dollarını qlobal təhlükəsiz sığınacaq kimi gücləndirəcək.
Risklərin bu unikal birləşməsi avronun və digər əsas valyutaların 2024-cü ildə tarixən güclü dekabr göstəricilərini təkrarlaya biləcəyini şübhə altına alır.
