Azərbaycanda lombardların 90%-i bağlana bilər
“Azərbaycanda lombard fəaliyyətini lisenziyalaşdırılmasına başlanılsa, bu bazar iştirakçılarının 90%-i bağlanacaq”.
Bunu maliyyə bazarı üzrə ekspert Əkrəm Həsənov deyib.
“Azərbaycanda qanuni fəaliyyət göstərən lombard yoxdur. Fəaliyyət göstərənlərin hamısı qanunsuzdur. Qanunsuzluq nə ilə bağlıdır? Lombard elə bir kommersiya qurumudur ki, öz pulu hesabına vətəndaşlara kredit verir. Kredit təminatının müqabilində vətəndaşlar müəyyən qiymətli əşyasını lombardda saxlanc olaraq girovda saxlayır.
Həmin əşyalar adətən qızıl-zinət əşyaları olur. Kredit qayıtmayanda lombard qanuna görə borclunu məhkəməyə verməlidir. Həmin qızıl-zinət əşyaları hərracda satılmalıdır. Lombard da pulunu götürməlidir. Reallıqda Azərbaycanda bu proses necə baş verir? Heç bir lombard öz pulu hesabına kredit vermir. Bunun sübutu kimi Dövlət Vergi Xidmətinə daxil olub lombard sözünü axtarışa versək, orada qeydiyyatdan keçmiş lombardların nizamnamə kapitallarının çox az məbləğdə olduğunu (5-10 manat) görərik. Bu da o deməkdir ki, lombardların öz pulu budur. Yəni bunlar özləri də borc alırlar”, – deyə Ə.Həsənov reallığın nədən ibarət olduğunu izah edib.
O bildirib ki, bu hal geniş yayılıb, yəni vətəndaşlar gəlib lombarda borc verirlər:
“Bunun adını “lombard əmanət qəbul edir” qoyublar. Əslində isə bu da qanunsuzluqdur. Faktiki olaraq qanunsuz bank fəaliyyətidir. Lombardlar öz pulları ilə yox, başqalarının pulları ilə risk edirlər”.
Milli Məclisə təqdim olunmuş “Lombardlar haqqında” qanun layihəsinə görə lombardlara da lisenziya veriləcəyinə toxunan ekspert artıq onların fəaliyyətinin nəzarətdə olacağını qeyd edib. O bildirib ki, əgər qərar qəbul olunsa, lombardların sayı kəskin şəkildə azalacaq. Ən azı 90 %-i bazardan gedəcək. Həmçinin qanunla lombardlara nəzarət olunsa, bankların da kredit verilməsində yumşaldılma ola biləcəyini Ə.Həsənov istisna etməyib:
“Lombarddan pul götürən adam adətən rəsmi gəliri olmadığı üçün banka müraciət etmir. Çünki nə banklar, nə də bank olmayan kredit təşkilatları həmin adama kredit verməyəcək. Lombard isə verir. Əgər bank kreditləşməsi sahəsində yumşalma olsa, Mərkəzi Bank müəyyən etsə ki, qızıl-zinət əşyaları girov qoyula bilər, bank və ya bank olmayan təşkilatlarında vətəndaşın rəsmi gəlirlərinə baxılmamalıdır, bu boşluğu dolduracaq. Məsələn, mən 10 milyonluq qızıl qoyub 5 min kredit götürmək istəyirəm. Bank onu verə bilmir, çünki girov qoyan adamın rəsmi iş yeri yoxdur. Bu da problemdir. Amma bankların kredit şərtlərinin yumşalması vətəndaşlara sərf edəcək. Çünki bankların və bank olmayan kredit təşkilatlarının kredit faizləri lombardlardan aşağıdır”.
