Dövlət Neft Fodunun gəlirləri azaldı - SƏBƏB
2024-cü ilin yanvar-fevral aylarında “Azəri-Çıraq-Günəşli” (AÇG) yataqlar blokundan əldə edilən gəlirli neftin və “Şahdəniz” yatağından əldə edilən gəlirli qaz və kondensatın satışından Azərbaycan Dövlət Neft Fonduna (ARDNF) daxilolmalar 940,5 milyon dollar təşkil edib. Bu, ötən ilin yanvar-fevral ayları ilə müqayisədə 49,4% azdır.
Bu gəlirlərin ümumi həcmində AÇG blokundan gəlirli neftin satışından əldə olunan gəlir 862 milyon dollar təşkil edib ki, bu da 2023-cü ilin yanvar-fevral ayları ilə müqayisədə 34,9% azdır.
ARDNF-nin “Şahdəniz” yatağından hasil edilən gəlirli qaz və kondensatın satışından əldə etdiyi gəlir 78,5 milyon dollardır. Yəni 85,3% azalma qeydə alınıb. Eyni zamanda, kondensatın satışından əldə edilən gəlir 73% azalaraq 15,7 milyon dollar təşkil edib.
“Azəri”, “Çıraq” və “Günəşli” yatağının dərinsulu yataqlarının işlənməsi üzrə müqavilə 1994-cü il sentyabrın 20-də imzalanıb və həmin il dekabrın 12-də qüvvəyə minib.
Bu müqavilənin müddəti 2024-cü ildə başa çatıb. Bununla belə, 2017-ci il sentyabrın 14-də Bakıda AÇG blokunun işlənməsi üzrə 2050-ci ilə qədər nəzərdə tutulmuş yeni müqavilə imzalanıb. Yeni saziş çərçivəsində investisiyalar 2050-ci ilə qədər olan dövr üçün 43 milyard dollar həcmində qiymətləndirilir. Neft hasilatının həcminin 500 milyon tondan çox olması planlaşdırılır.
Yeni müqaviləyə əsasən, Böyük Britaniyanın bp (layihə operatoru) 30,37%, SOCAR (25%), Macarıstanın MOL (9,57%), Amerikanın ExxonMobil (6,79%), Hindistanın ONGC Videsh (2,31%), Yaponiyanın Inpex Corp. (9,31%) və ITOCHU Oil (3,65%), Norwegian Equinor (7,27%), Türkiyənin TPAO (5,73%). 2023-cü ilin dekabrında Equinor layihədəki payını SOCAR-a satmaq barədə müqavilə imzalayıb. Tərəflərin bir sıra öhdəlikləri yerinə yetirildikdən sonra əməliyyat başa çatmış hesab ediləcək.
“Şahdəniz” yatağının işlənməsi üzrə müqavilə 1996-cı il iyunun 4-də Bakıda imzalanıb və həmin il oktyabrın 17-də Milli Məclis tərəfindən ratifikasiya edilib. Hazırda müqavilədə tərəflərin payı belədir: bp (operator - 29,99%), LUKOIL (19,99%), TPAO (19%), NICO (10%) və Cenub Qaz Dehlizi QSC (21 ,02%).
Hazırda “Şahdəniz” yatağından qaz və kondensat hasilatı Mərhələ-1 çərçivəsində Alfa platformasından və Mərhələ-2 çərçivəsində Bravo platformasından həyata keçirilir. “Şahdəniz” yatağından qaz hasilatına 2006-cı ilin dekabrında başlanılıb.
