Çörəklə "doyuzdurulan" qida səbəti: Rusiya və Azərbaycandakı normaların müqayisəsi
Rusiya prezidenti Putin dünənki çıxışı zaman deyib ki, ölkədə minimum yol verilən qida səbətinin tərkibi dəyişdirilməlidir. Hazırkı səbətdə çörək və un məmulatlarının, kartofun və yağın payı çox olduğu halda, balıq,ət və meyvə-tərəvəzin xüsusi çəkisi aşağıdır. O, hökumətə minimum qida səbətinin tərkibinin dəyişdirilməsini tapşırıb.
ENA.az xəbər verir ki, Azərbaycanda da bu məsələ müstəqil ekspertlər tərəfindən dəfələrlə qaldırılıb. Hətta yaşayış minimumu haqda qanunvericlik dövri olaraq minimum istehlak səbətlərinin tərkibinə baxılmasını zəruri edir.
Qeyd edək ki, hər il Azərbaycan prezidenti tərəfindən yaşayış minimumu təqdiqlənir. 2020-ci il üçün yaşayış minimumu ölkə üzrə 190 manat, əmək qabiliyyətli əhali üçün 201 manat, pensiyaçılar üçün 157 manat, uşaqlar üçün 170 manat məbləğində müəyyən edilib.
İndi gəlin, Putinin şikayət etdiyi Rusiyadakı mövcud, bir nəfər əmək qabiliyyətli şəxs üçün minimum yolverilən qida səbətinin tərkibi ilə Azərbaycandakı qida səbətini müqayisə edək.
|
Qida səbətinin strukturu |
|
|
Rusiyada |
Azərbaycanda |
|
çörək və un məmulatları üçün norma - 126.5 kq |
136.8 kq |
|
kartof norması - 100.4 kq |
54.8 kq |
|
süd və süd məhsulları - 290 kq |
223.6 kq |
|
tərəvəz norması - 114.6 kq |
97.2 kq |
|
meyvə norması – 60 kq |
38 kq |
|
balıq norması - 18.6 kq |
7.7 kq |
|
ət norması - 58.6 kq |
32.9 kq |
İqtisadçı Rövşən Ağayevin sözlərinə görə, Rusiyadakı qida səbətində ət, balıq, meyvə və tərəvəz üçün minimum istehlak norması Azərbaycanla müqayisədə orta hesabla 1.5-2 dəfə yüksəkdir. Amma Rusiya prezidenti daha da artırmağı təklif edir. Çünki sosial siyasətin məqsədləri üçün elmi baxımdan səhih əsaslandırılmış qida rasionundan istifadə insanların sağlamlığının ilk şərtidir.
"Yeri gəlmişkən, Rusiyada yaxınlarda gerçəkləşdirilən yeni Konstitusiyada minimum əmək haqqı barədə ayrıca maddə olacaq. Həmin maddəyə görə minimum maaşlar yaşayış minimumunun dəyərindən aşağı ola bilməz. Amma söhbət tərkibi yenidən baxılmış, daha yüksək normalar əsasında hesablanmış yaşayış minimumundan gedir".
Qeyd edək ki, əhali qrupuna görə normalar dəyişir. Nazirlər Kabinetinin 2014-cü ildə təsdqlədiyi qərarla bu normalar illik olaraq aşağıdakı kimidir.
|
Sıra №-si |
|
Əmək qabiliyyətli əhali |
Pensiyaçılar |
Uşaqlar 0-15 yaş |
|
1. |
Çörək və çörək məhsulları (una çevirməklə) |
136.8 |
107.9 |
100.5 |
|
2. |
Kartof |
54.8 |
40.2 |
42.0 |
|
3. |
Tərəvəz və bostan məhsulları |
97.2 |
85.2 |
100.7 |
|
4. |
Meyvə və giləmeyvə |
38.0 |
32.0 |
76.0 |
|
5. |
Ət və ət məhsulları |
32.9 |
25.6 |
29.6 |
|
6. |
Süd və süd məhsulları (südə çevirməklə) |
223.6 |
233.8 |
258.6 |
|
7. |
Balıq və balıq məhsulları |
7.7 |
6.8 |
8.0 |
|
8. |
Yumurta (ədəd) |
150 |
100 |
183 |
|
9. |
Şəkər və qənnadı məmulatları |
16.9 |
15.8 |
19.7 |
|
10. |
Bitki yağı, marqarin və digər piylər |
10.9 |
8.4 |
7.0 |
|
11. |
Kərə yağı |
7.0 |
5.8 |
6.0 |
|
12. |
Digər məhsullar |
4.7 |
3.3 |
4.0 |
Beləliklə, Azərbaycanın da qida səbəti normalarına yenidən baxması vacib şərtlərdən biridir. Yoxsa un və un məmulatları ilə "doyuzdurulan" istehlak səbəti sağlam nəsil yetişdirmək hədəfindən tam uzaqdır.
