Avropanın qaz anbarlarının yarısı boşdur - QİYMƏTLƏR QALXDI
Avropanın təbii qaz anbarlarının doluluq nisbəti fevralın 10-da keçən ilin eyni dövründəki 67 faizlik doluluq nisbətindən əhəmiyyətli dərəcədə azalaraq 50 faizdən aşağı düşüb.
Hadisələrin ardınca TTF-də satılan mart ayı fyuçers müqavilələrində təbii qazın qiyməti fevralın 10-da meqavat-saat üçün 58,75 avroya yüksələrək son iki ilin ən yüksək səviyyəsinə çatıb.
Avropa Birliyi (AB) ölkələri arasında ən aşağı təbii qaz saxlama qabiliyyətinə malik ölkə isə yüzdə 29,9 ilə Fransa olub.
Bölgənin ən böyük enerji istehlakçılarından biri olan Fransada qaz anbarlarında doluluq səviyyəsi Avropa Komissiyasının müəyyən etdiyi 41 faizlik hədəfdən aşağı olaraq qalıb.
Avropa İttifaqına daxil olmayan ölkələr arasında Ukraynada anbarların doluluq nisbəti 9,3 faiz, Böyük Britaniyada isə 25,7 faiz olaraq qeydə alınıb.
Portuqaliyanın anbarları tam gücü ilə seçilir, 88 faizlə İsveç ikinci, 69 faizlə İspaniya üçüncüdür.
Fevralın 10-na Avropanın təbii qaz anbarlarının doluluq nisbəti 48,5 faiz olaraq qeydə alınıb. Ötən ilin eyni dövründə anbarların doluluq səviyyəsi 67 faiz təşkil edib.
Hər il 400 milyard kubmetrdən çox təbii qaz istehlak edən Aİ ölkələri Ukraynadakı müharibə ilə Rusiyadan təbii qaz almağı dayandırıb və Rusiya ilə Ukrayna arasında təbii qaz tranziti müqaviləsinin müddəti 31 dekabr 2024-cü ildə başa çatıb.
Ukrayna administrasiyasının 2023-cü ilin sonu üçün açıqladığı məlumatlara görə, boru kəmərləri ilə ölkə vasitəsilə Avropaya nəql edilən Rusiya qazının həcmi 2022-ci illə müqayisədə ötən il 28,4 faiz azalaraq 14,6 milyard kubmetrə düşüb.
Qiymətlər iki ilin ən yüksək səviyyəsinə qalxır
Enerji təhlükəsizliyini təmin etmək üçün müxtəlif tədbirlər görən Aİ ölkələri mayeləşdirilmiş təbii qaz (LNG) idxalına üz tutaraq səmərəlilik istiqamətində addımlar atıb.
Avropanın azalan tədarükləri doldurmaq üçün daha çox qaza ehtiyacı olduğu və bazarın bu yay sərtləşə biləcəyi ilə bağlı narahatlıqlar fonunda anbar səviyyələri diqqətlə izlənilir.
Hadisələr və anbarlardakı doluluq nisbətinin yaratdığı çaxnaşma səbəbiylə, Hollandiya mərkəzli virtual təbii qaz ticarət nöqtəsi TTF-də ticarət edilən mart fyuçers müqavilələrində təbii qazın qiyməti fevralın 10-da son 2 ilin ən yüksək səviyyəsi olan meqavat/saat üçün 58,75 avroya yüksəldi.
18 təbii qaz anbarı var
Aİ-yə üzv olan 27 ölkədən 18-də təbii qaz anbarları mövcuddur. Ən yüksək qaz saxlama qabiliyyəti Avropanın aparıcı iqtisadiyyatı Almaniyadadır. Almaniyanın təbii qaz anbarlarının ümumi tutumu 25,1 milyard kubmetrdir.
Bu ölkəni 20,2 milyard kubmetrlə İtaliya, 14,7 milyard kubmetrlə Hollandiya, 13,2 milyard kubmetrlə Fransa, 9,8 milyard kubmetrlə Avstriya və 6,9 milyard kubmetrlə Macarıstan izləyir. Bundan əlavə, Belçika, Bolqarıstan, Çexiya, Danimarka, İspaniya, Xorvatiya, Polşa və Rumıniya kimi ölkələrin də təbii qaz saxlama imkanı var.
Avropanın ümumi təbii qaz anbar tutumu təxminən 113 milyard kubmetrdir.
Kritik səviyyə cədvəlləri dəyişdirildi
Digər tərəfdən, Avropada qaz çənlərinin dolu olduğunu göstərən müxtəlif rənglər dəyişdirilib.
Əvvəllər 71-100 faiz doluluq yaşıl rənglə göstərilib, “etibarlı”, 51-70 faiz doluluq sarı rənglə, 50 faizdən aşağı olanlar isə “təhlükəli” hesab edilən qırmızı rənglə göstərilib.
Bu ayın əvvəlində edilən dəyişikliklə 41-100 faiz doluluq "etibarlı", 31-40 faiz "diqqətəlayiq", 30 faizdən aşağı olanlar isə "təhlükəli" hesab edilib.
