Elm adamları vegetarian olmağın gendə yazıla biləcəyinə dair sübutlar tapıblar
Tədqiqatçılar vegetarianlarda 330,00 genomu yoxladıqdan sonra niyə bitki əsaslı pəhriz seçdiklərini izah edə biləcək genləri müəyyən etdilər.
ENA.az xəbər verir ki, vegetarianizm minilliklər boyu müxtəlif cəmiyyətlərdə və mədəniyyətlərdə tətbiq edilir, lakin bu gün insanların yalnız kiçik bir azlığı ət yeməkdən imtina edir.
İnsanlar heyvanların rifahı və ya karbon izlərini azaltmaq kimi etik səbəblərə görə ətsiz pəhrizə müraciət edirlər. Ancaq bu, irsi ola bilərmi?
Tədqiqatçılar qrupu bitki əsaslı pəhrizə üstünlük vermənin əslində genetikamızdan təsirlənə biləcəyinə dair sübutlar aşkar etdiklərinə inanır.
330.000-dən çox genom yoxlanılıb
ABŞ-ın Şimal-Qərb Universitetinin professoru Nabeel Yaseen-in başçılıq etdiyi qrup Böyük Britaniya Biobankı, geniş miqyaslı biotibbi məlumat bazasını yoxladı. Onlar 5324 ciddi vegeteriandan 40-69 yaş arası 329455 qeyri-vegeterian ilə genomlarını müqayisə ediblər.
Onlar "ciddi vegetarianlıqla əlaqəli lokusları müəyyən etməyə" çalışdılar. Genetikada lokus bir genin xromosomdakı mövqeyini təyin edir.
Genetik variantların pəhriz seçimlərinə təsir mexanizmləri maddələr mübadiləsi, fizioloji təsirlər və dad qavrayışı arasında qarşılıqlı əlaqəni əhatə edir.
Şimal-Qərb Universitetinin professoru Nabeel Yaseen Euronews-a deyib: "Biz vegetarianlıqla əhəmiyyətli dərəcədə əlaqəli olan üç geni, eləcə də vegetarianlıqla əlaqəli ola biləcək 31 digər gen müəyyən etdik. Genetik variantların pəhriz seçimlərinə təsir mexanizmləri maddələr mübadiləsi, fizioloji təsirlər və dad qavrayışı arasında qarşılıqlı əlaqəni nəzərdə tutur. Pəhriz məhsullarını bəyənmə və istehlak səviyyələri dad qavrayışından təsirlənir", - araşdırma qeyd edib.
Komandanın kəşfi genetika və vegetarianlıq arasındakı əlaqəni tam başa düşmək üçün əlavə araşdırma tələb edən yeni araşdırma yolları açır. "Bu genlərin bəzilərinin funksiyalarına əsaslanaraq, lipid (yağ) mübadiləsinin və onun beyin funksiyasına təsirinin rol oynaya biləcəyini fərz edirik", - deyə alim bildirib.
"Hazırda biz yalnız fərziyyə edə bilərik: bir ehtimal odur ki, ətin tərkibində vegetarianların endogen şəkildə adekvat şəkildə sintez edə bildiyi unikal yağ komponentləri ola bilər, digərləri isə onları ət tərkibli pəhrizdən əldə etməlidirlər", - dedi.
Bu tədqiqat 2000-ci illərin ortalarında ortaya çıxan genom boyu assosiasiya tədqiqatlarının (GWAS) bir hissəsidir. Bu, əlamətlərlə və ya bəzən xəstəliklərlə əlaqəli genetik variasiyaları müəyyən etmək üçün istifadə edilən elmi yanaşmadır.
GWAS ilə tədqiqatçılar genomik variantlarla müəyyən bir əlamət arasındakı əlaqəyə baxırlar, baxmayaraq ki, onlar səbəb əlaqəsini deyil, yalnız korrelyasiyanı müəyyən edə bilirlər.
"Ümid edirik ki, tədqiqatımız vegetarianlığın genetikası və fiziologiyası ilə bağlı gələcək tədqiqatları stimullaşdıracaq" dedi Yaseen, gələcək tədqiqatların müəyyən edilmiş genlərin və variantların oynadığı rolla bağlı daha çox məlumat verəcəyinə ümid etdiyini söylədi.
"Bu bilik bizə daha yaxşı fərdiləşdirilmiş pəhriz tövsiyələri verməyə və bəlkə də daha yaxşı ət əvəzedicilərinin istehsalına imkan verə bilər" dedi.
